Ervaringsverhaal: Lesgeef project in Cambodja door Birte G en Hilde S

Afgelopen jaar kregen mijn moeder en ik het idee om vrijwilligerswerk te gaan doen in het buitenland. Na een korte zoektocht en een interessante infodag hakten we de knoop door: met Projects Abroad zouden we twee weken lang in Cambodja deelnemen aan het Lesgeef project. Een maand voor vertrek kregen we te horen dat we gingen lesgeven in Kompong Speu, een provinciehoofdstad zo’n 50 kilometer van de hoofdstad Phnom Penh. Dat betekende ook dat we toch twee weken bij een gastgezin logeerden. Daar waren we erg blij om en keken we bovendien enorm naar uit: hoe verloopt het leven bij een echte Cambodjaanse familie?

Enkele dagen voor vertrek begon de spanning te stijgen! Nu kwam ons avontuur wel erg dichtbij. Met een korte tussenstop in Dubai kwamen we uiteindelijk zondagavond laat aan in Phnom Penh. De chauffeur en een medewerker van Projects Abroad verwelkomden ons meteen. Die avond reden we nog niet meteen naar het gastgezin. Eerst verbleven we 1 nacht in de appartementen van Projects Abroad in de hoofdstad. Een bed met verse lakens en de koelte van de airco zorgden voor een aangename eerste nacht en een goed begin van ons avontuur!

Het echte werk begon de volgende dag. Op maandag werden we opgehaald door twee medewerkers van de staff: Nafy, de medewerker verantwoordelijk voor alle lesgeefprojecten in Cambodja, en Jan, Deputy Country Director. Zij zouden ons vergezellen richting Kompong Speu: wij waren namelijk de allereerste vrijwilligers die naar die regio zouden trekken voor hun vrijwilligerswerk in de Panhaboth Scholen! Het was heel erg fijn dat ze meereisden, op die manier waren we zeker dat alles goed zou verlopen en voelden we ons meteen goed begeleid. Bovendien was het ook voor hen spannend: hoe zou het project ginder verlopen voor de eerste keer? Onderweg werd me al gauw duidelijk hoe het verkeer in Cambodja verloopt: duizenden brommertjes racen voorbij auto’s, trucks, tuktuks en magere koeien langs de kant van de weg. Van verkeerslichten was ook geen sprake. Voor mij was het de eerste keer in Azië en dat liet toch meteen een blijvende indruk na. Een behoorlijke aanpassing tegenover het gestructeerde verkeer in België!

Mijn moeder en ik werden eerst naar ons gastgezin gebracht. Daar ontmoetten we ook de lokale medewerker van Projects Abroad, Deth, die ons aanspreekpunt zou zijn voor komende weken. Na een korte stop in het huis kregen we een rondleiding in Kompong Speu en konden we een lokale simkaart kopen, handig! Daarna volgde een korte introductie over Cambodja, onze school en de lokale cultuur. In ons gastgezin zelf woonden verschillende mensen. De vader en moeder des huizes, enkele van hun kinderen én ook enkele kleinkinderen. Een jongetje van 5 en een kleine baby van 2 weken (schattig!). Onze gastvader sprak een beetje Engels, maar was niet altijd thuis omwille van zijn werk in de hoofdstad. Onze gastmama sprak geen Engels, maar gelukkig kunnen creativiteit en handgebaren veel oplossen. In het huis kregen we elk onze eigen kamer mét dubbel bed (wat een luxe!), inclusief muggennet en ventilator. Geen airco dus, maar de ventilator bracht gelukkig voldoende verkoeling tijdens de nachten. Die twee weken bij het gastgezin waren absoluut fantastisch. Elke middag en avond kookte onze gastmoeder heel lekker: de basis was telkens rode rijst waarbij we dan nog groentjes kregen en vis, zeevruchten of kip. De maaltijden waren telkens heerlijk en bovendien zeer vers. Onze gastfamilie had namelijk een boerderij twee straatjes verder! Op een avond nam onze gastvader ons zelfs even mee om zijn boerderij te tonen. Hij was duidelijk erg trots op zijn stuk land en toonde ons alle groenten en fruit die hij verbouwde. Ik kreeg zelfs voor de eerste keer in mijn leven een mangoboom te zien!

Dankzij de korte introductie op de eerste dag wisten we wat we konden verwachten en werd meteen ons schema voor de komende twee weken duidelijk. Maandagmiddag mochten we dan al een kijkje gaan nemen op ons schooltje. We werden er met open armen ontvangen door de directeur, zijn vrouw en een aantal leerkrachten. In de namiddag mochten we van half 2 tot half 5 al even kennis maken met onze klasjes en observeren om te zien hoe het allemaal in zijn werk ging. Het viel meteen op hoe gedisciplineerd de kinderen waren. De dag erna konden we er zelf echt aan beginnen!

Onze dagen zagen er steeds als volgt uit. Elke dag waren we vroeg uit de veren: om kwart na zes liep de wekker af. Na een korte douche en een ontbijt (zonder rijst, maar met brood en confituur!) kwam de tuktuk ons ophalen. Van half 8 tot half 11 gaven mijn moeder en ik elk les in een ander klasje. Onze dag begon op school met ochtendgymnastiek. Op het ritme van de maanden van het jaar of de dagen van de week gooiden we allemaal samen de spieren los. Een goede start, die ervoor zorgde dat zowel de leerlingen als de leerkrachten opgewekt aan de dag konden beginnen. Naarmate de dagen vorderden gaven ook mijn moeder en ik regelmatig de ochtendgymnastiek, tot groot plezier van de kinderen. Daaruit bleek bijvoorbeeld meteen hoe erg open alle leerkrachten en leerlingen staan voor nieuwe mensen en dat ze je bijdrage enorm appreciëren.

Mijn klasje bestond uit kinderen van ongeveer 6 tot 10 jaar. Samen met de vaste leerkracht probeerde ik alles mee in goede banen te leiden. Gelukkig hadden we een handboek waardoor de dagplanning vastlag. Aangezien ik zelf nog geen echte ervaring had met lesgeven, kwam dat boek goed van pas. Al bleek na een paar dagen wel dat er af en toe foutjes in te spotten waren. Dat toont enorm aan hoe er structureel nog veel werk aan de winkel is voor het onderwijs in Cambodja. Dat viel me ook op aan het niveau van de leerkrachten. Hoewel ze vaak met ons wilden praten, bleek hun Engels vaak niet goed genoeg om dat te doen. Ook zij volgen bij het lesgeven vaak gewoon het boek en zien dus ook de fouten niet. Gelukkig konden wij inspringen! De drie uurtjes bestonden telkens uit de ochtendgymnastiek, het leren van de woordjes van de dag (die ik steeds voorlas zodat ze ook leerden om ze correct uit te spreken), leren schrijven van woordjes en zinnen in de schriften en dan nog een uurtje variatie. Vooral tijdens het ene uurtje dat elke dag wisselde had ik de kans om de kinderen meer te leren kennen. Ik probeerde nieuwe liedjes uit, waar ze héél snel mee weg waren. Wat ons meteen opviel was dat de kinderen heel erg gedrild worden: ze kunnen spellen, tellen en het ABC opzeggen als de besten. Een nieuwe liedje bleek dan ook letterlijk kinderspel. Verder herhaalde ik samen met hen woordjes van de vorige dagen, liet ik hen op het bord schrijven en speelden we samen verschillende spelletjes. De voormiddag vloog telkens voorbij en rond half 11 reden we met de tuktuk terug naar ons gastgezin. Na een kort dutje en de lunch vertrokken we rond kwart na 1 opnieuw naar school. Van half 2 tot half 5 volgden dan opnieuw drie gelijkaardige uren, maar dan met een ander klasje. De afwisseling van kinderen zorgde ervoor dat we steeds opnieuw met nieuwe manieren van lesgeven konden komen en bovendien ook activiteiten uit de ene klas konden toepassen in de andere klas.

Voor mijn moeder verliep de dag identiek, alleen waren de kindjes in haar klasjes amper tussen 3 en 5 jaar oud. Alhoewel er zonder handboek werd gewerkt, zat er toch een vast stramien in het verloop van de lessen. Het eerste en derde uur werden het ABC, de dagen van de week en de maanden in een jaar al zingend, klassikaal roepend, individueel lezend en woordjes vormend ingeoefend. Tijdens het tweede uur leerde elk kindje de letters schrijven in het persoonlijke schriftje. Omdat ze het écht goed wilden doen, was de gom hun beste vriendje.

Om half 5 kwam onze tuktuk ons weer halen om naar het volgende schooltje te vertrekken. Projects Abroad en de directeur van de scholen hadden ons namelijk gevraagd of we eventueel ook “conversation classes” wilden begeleiden bij oudere kinderen. Dat zagen we zeker zitten! Deze studenten waren tussen 15 en 20 jaar oud en kwamen elke avond vrijwillig tussen 5 en 6 Engelse les volgen. Een hele opoffering en ik vond dat enorm bewonderenswaardig. Het toont ook dat leerlingen in Cambodja ook echt graag willen leren, omdat ze voor zichzelf een toekomst wensen met voldoende geld en een fijne job. Tijdens deze lessen spraken we bijvoorbeeld over muziek, eten en onze verschillende culturen. Zo waren ze ondermeer steeds zeer geïnteresseerd in mijn leeftijd en waarom ik als 22-jarige nog niet getrouwd was! In Cambodja is het namelijk de gewoonte voor meisjes om erg vroeg te trouwen en bovendien wordt een partner vaak uitgekozen. Ze wilden allemaal weten hoe het huwelijk bij ons verliep en wat onze gewoontes waren. Tijdens dat uurtje voelde ik me altijd erg nuttig: de leerlingen wilden echt converseren en leerden nieuwe woorden door te luisteren en zelf te praten. Om half 7 waren we terug in ons gastgezin. Na het avondeten en nog wat napraten over de dag gingen we altijd op tijd naar bed aangezien we elke dag op tijd moesten opstaan.

Elke dag gaven mijn moeder en ik zeven uur les, maar gelukkig was er in het weekend tijd voor ontspanning! Het eerste weekend van onze reis vlogen we naar Siem Reap in het Noorden. In tegenstelling tot Kompong Speu was Siem Reap enorm toeristisch. Daar bezochten we verschillende tempels waaronder Angkor Wat, een ‘niet te missen’-plek wanneer je in Cambodja bent. Onze gids van de dag leerde ons veel meer over de geschiedenis van het land, zoals de tijd dat de Cambodja een waar rijk was, maar ook over de donkere tijd van de jaren ’70 toen Pol Pot regeerde. Het tweede weekend, nadat ons project erop zat, hadden we de tijd om ook Phnom Penh beter te leren kennen. We bezochten de Killing Fields, het National Museum en het Koninklijk Paleis. Een boeiende kennismaking met een prachtig, maar tevens arm land, nog steeds getekend door politieke instabiliteit en corruptie. Een rijk land evenwel voor zijn cultuur en zijn zeer ver teruggaande geschiedenis.

Het allermooiste aan Cambodja is de natuur, doch meer nog: de mensen. Ondanks het feit dat ze vaak weinig hebben en naar school gaan niet elke dag een zekerheid is, zijn ze zo blij en dankbaar voor alles wat je doet. Onze kindjes waren zeer gemotiveerd en uitbundig gelukkig wanneer ze onze meegebrachte ballon of stickertjes als beloning kregen. Ze lachen steeds, zijn vrolijk en zijn oprecht geïnteresseerd om meer te leren en te weten. De kinderen en de leerkrachten vaarwel zeggen was zwaar. Ik hoop dat ik op een dag kan terug keren om te zien hoe het met hen gaat en nog wat extra didactisch materiaal te geven ! Gelukkig kunnen we tot die tijd contact houden via Facebook.